مفاهیم مهم درس :

حسب حال نویسی چیست؟ نوشتن زندگینامه و خاطرات و شرح احوال نویسنده یا شاعر از زبان خود است.

اهمیت کتاب المنتفذ من الضلال از امام محمد غزالی از نظر خاطره ویسی یا حسب حال در چیست؟  این است که حوادث عصر خویش و افکار و احوال درونی خویش را صمیمیت و صداقت به تصویر کشیده است.

نام چند کتاب را که به شیوه ی حسب حال نویسی نوشته شده اند بنویسید؟ حیات یحیی از حاج میرزا یحیی دولت آبادی ، شرح زندگانی من از عبدالله مستوفی روزها از دکتر محمد علی اسلامی ندوشن ، از پاریز تا پاریس از دکتر باستانی پاریزی و از نمونه های برجسته جهانی می توان از کتاب های الایام اثر دکتر طه حسین و دانشگاه های من اثر ماکسیم کورکی نام برد.

زندگی نامه یا بیوگرافی چیست ؟ کتاب هایی هستند که درباره ی زندگی مشاهیر دین و دانش و ادب نوشته می شوند.

انواع زندگی نامه بر حسب محتوا کدامند؟  1ـ سیره و مغازی : گزارش زندگی و جنگ های پیامبر اسلام (ص) است.  2ـ شرح حال انبیای الهی مانند قصص الانبیای ابواسحاق نیشابوری . 3ـ شرح حال ائمه و بزرگان دین چون زندگانی علی ابن الحسین (ع) از دکتر سید جعفر شهیدی  4ـ کتب تذکره که شرح احوال مشایخ صوفیه است مانند تذکره الاولایی عطار  5 ـ یادنامه های مانند همایی نامه که یادنامه علامه­ی همایی است.

 کتب تذکره چه نوع نوشته هایی است؟ شرح و ترجمه احوال مشایخ صوفیه یا شاعر است.

یادنامه به چه منظوری نوشته می شود؟ جهت بزرگداشت شخصیت های ادبی ، هنری ، مذهبی و علمی

درس سیزدهم / چند حکایت از محمدبن منوّر غرور شکنی/معنی جملات مهم :

بی خویشتن نشسته بود خواجه و پای بگرد کرده: گستاخ وار چون مغروران و چهارزانو نشسته بود.

لنگ و لوگ: کسی که دست و پایش معیوب است و در مفهوم ناتوان.

پس شیخ با کسی خلقی بکرد در میان مجلس: پس شیخ با کسی از حاضران مجلس سر مزاح و شوخی باز کرد.

شیخ بوعبدالله بشکست و با خویش رسید: خفیف و خوار شد و به خود آمد.

دانست که ترکی عظیم از وی در وجود آمد: فهمید که کار و رفتاری بسیار نابجا از او سر زده است.

پاک بازی

به بازار فرو می راند: از بازار عبور می کرد.

مقامران: قمار بازان

راست باختن و پاک باختن: یعنی در بازی نیرنگ بکار بستن و در مفهوم صداقت است.

جمعی و رُنایان می آمدند برهنه هر یکی از ار پای چرمین پوشیده: گروهی جوانان بی بند و بار که شلوار چرمی مخصوص اوباش پوشیده بودند ظاهر شدند.

راست باز و پاک باز و امیر باش: وارسته باش و یکدل ، که قدرتمندی و امیری در این است.

مستوجب آتش

این سرای را باز کنیم: در این جا ،‌یعنی این خانه را خراب کنیم.

جمله جمع را وقت خویش گذشت: همه یاران شیخ در شور عارفانه افتادند.

خواستند که حرکتی کنند: می خواستند اقدام کنند.

انسان راستین

سهل است چغزی و صعوه ای نیز بروی آب می رود : آسان است که قورباغه و پرنده ای کوچک که در آب می رود.

زغن و مگس در هوا می پرد : کلاغ و مگس در هوا پرواز می کند.

بهترین خلق

به کویی فرو می شد: به محله ای وارد شد.

سبق کلام: پیش دستی در سلام گفتن

انگشت نمای گشته بود: معروف شده بود.

الزام کردن : پای بند کردن ، واداشتن

نباید بر پایه­ی سخن و نظر مردم کسی را مورد بد قضاتی قرار داد.

به این که مرا خلق اختیار کردند غره نتوان گشت: این که مردم مرا بهترین کس انتخاب کردند نباید مغرور شد.

برتری انسان در چیست : در تواضع

با توجه به عبارت زیر: وحی آمد به موسی که آن مرد بهترین ایشان است نه به آن که طاعت او بیش است بلکه به آن که خویشتن را بدترین دانست.









خودآزمایی

با توجه به حکایت غرور شکنی منظور شیخ ابوسعید از ترجیح جهنم بر بهشت چه بود ؟  با بیان این مطلب می خواست به ابو عبدالله بفهماند که رفتارش نامناسب و متکبرانه است و جای اهل تکبر جهنم است.

 بهره گیری مثبت از هر سخن و عمل ناپسند یکی از شیوه های پسندیده عرفاست. کدام حکایت مصداق بارز این شیوه است ؟  در حکایت پاک بازی ، که ابوسعید از جنبه ی منفی در عمل قمارباز یعنی راست باختن و پاک باختن ، جنبه ی مثبت یعنی صداقت و بی ریایی را بهره می گیرد.

حضرت علی (ع) در خطبه متقین می فرماید از نشانه های پرهیزگاران این است که پیوسته نفی خود را متهم می دارند مصداق این سخن را در کدام حکایت درس می یابید ؟  در حکایت درس بهترین خلق

کدام عبارت متن معادل اصطلاح امروزی برچسب زدن به کسی است؟ خط بر کسی فروکشیدن

در کدام حکایت شیخ ابوسعید گوشه نشینی و زهد منفی را نکوهش می کند ؟ در حکایت انسان راستین زیرا گوشه نشینی و از اجتماع دور بودن و با مردم نشست و برخاست نکردن و داد و ستد با آنان نداشتن و ... نشانه زهد و تقوای راستین نیست

با توجه به مجموعه حکایات شیوه رایج تربیت مریدان توسط عرفا و اولیا چگونه بوده است ؟ مریدان را با سخنان متین و دل نشین و مثال های روشن و عینی و به صورت غیر مستقیم و اشاره راهنمایی می کردند.

مفهوم جمله ی این گمان در حق خویش برم بهتر چیست؟ من مردم را بسیار خوب نمی شناسم اما خود را بهتر می شناسم پس بهتر آن است که نسبت به خویش بدبین باشم تا دیگران

یکی از امتیازات نثرهای ساده ی قرن پنجم و ششم وفور کاربرد وندهاست که با فعل ها ترکیب می شوند ؛ مثل فرو شدن و ... سه نمونه دیگر از این کاربرد را در متن درس بیابید ؟ فرو می راند ، فرو می شد ، خط فرو کشیدن ، مرد آن است که با خلق درآمیز

کوتاهی جملات از ویژگی های کتاب اسرارالتوحید است. در متن درس عبارتی بیابید که نمونه ی برجسته ی این ویژگی باشد؟ خدایت در بهشت کناد ، اشارت به خود کرد ، بی خویشتن نشسته بود ، جمعی ورنایان می آمدند ، شیخ ما را گفتند و ...

ریختن خاکستر از بام خانه کدام داستان را از صدر اسلام تداعی می کند؟ زمانی که پیامبر از کوچه ای عبور می کرد و زنی از خانواده ابولهب از پشت بام خاکستر می ریخت.